म्युच्युअल फंडात (Mutual Fund) गुंतवणूक करून चांगला परतावा मिळवण्याची इच्छा प्रत्येकाला असते. पण पैसे गुंतवताना आपल्यासमोर दोन मुख्य पर्याय येतात - एसआयपी (SIP) आणि एकरकमी (Lumpsum) गुंतवणूक. एसआयपी म्हणजे दर महिन्याला एक ठराविक रक्कम गुंतवणे, तर एकरकमी म्हणजे मोठी रक्कम एकाच वेळी गुंतवणे.
या दोन्ही पर्यायांमध्ये नेमका चांगला कोणता? जास्त रिटर्न कुठे मिळणार आणि धोका कुठे कमी आहे? हा प्रश्न अनेकांच्या मनात असतो. चला तर मग, एका वरिष्ठ न्यूज एडिटरच्या नजरेतून, सोप्या आणि सरळ भाषेत, फक्त पाच महत्त्वाच्या पॉइंट्समध्ये हा संपूर्ण गोंधळ दूर करूया.
१. SIP आणि Lumpsum तुमच्या फायनान्शिअल प्लानिंगवर कसा परिणाम करतात?
सगळ्यात आधी हे समजून घ्या की, SIP आणि Lumpsum हे गुंतवणुकीचे दोन वेगवेगळे मार्ग आहेत, ते स्वतःच फायनान्शिअल प्लॅन नाहीत. पण हो, हे दोन्ही मार्ग तुमच्या आर्थिक नियोजनावर (Financial Planning) मोठा प्रभाव टाकतात.
- SIP (सिस्टमॅटिक इन्व्हेस्टमेंट प्लॅन): हा मार्ग तुमच्यात आर्थिक शिस्त लावतो. दर महिन्याला पगारातून जसा PF कापला जातो, त्याचप्रमाणे SIP द्वारे तुमची बचत गुंतवणुकीत बदलते. यामुळे नियमित बचतीची सवय लागते.
- Lumpsum (एकरकमी): तुमच्याकडे बोनस, प्रॉपर्टी विकून आलेले पैसे किंवा वडिलोपार्जित मोठी रक्कम असेल, तर एकरकमी गुंतवणूक उत्तम आहे. पण यात 'मार्केट टायमिंग'चा (Market Timing) मोठा धोका असतो. म्हणजे, चुकीच्या वेळी गुंतवणूक केल्यास नुकसान होऊ शकते.
तुमची जोखमीची क्षमता आणि आर्थिक ध्येय यावर अवलंबून आहे की तुमच्यासाठी कोणता मार्ग योग्य आहे.
२. तुमच्याकडे १ लाख रुपये आहेत? मग कोणता मार्ग जास्त फायदेशीर ठरेल?
हा प्रश्न प्रत्येकाच्या मनात येतो. समजा तुमच्याकडे आज १ लाख रुपये आहेत, तर ते SIP करावेत की एकरकमी गुंतवावेत?
तज्ज्ञांच्या मते, जर बाजार त्याच्या उच्चांकावर नसेल (undervalued), तर एक लाख रुपयांसाठी एकरकमी (Lumpsum) गुंतवणूक जास्त फायदेशीर ठरू शकते. कारण तुमची संपूर्ण रक्कम पहिल्या दिवसापासूनच कामाला लागते आणि त्यावर चक्रवाढ व्याजाचा (Compounding) फायदा लवकर सुरू होतो.
चला, आकडेवारीने समजून घेऊया:
Lumpsum कॅलक्युलेशन:
- गुंतवणूक: ₹१,००,००० (एकदाच)
- कालावधी: १० वर्षे
- अपेक्षित परतावा: १२% (वार्षिक)
- अनुमानित रक्कम: ₹३,१०,५८५
म्हणजेच, जर तुम्ही योग्य वेळी १ लाख रुपये गुंतवले, तर १० वर्षांत त्याचे तीन लाखांपेक्षा जास्त होऊ शकतात.
SIP कॅलक्युलेशन:
- गुंतवणूक: ₹१,००० (दरमहा)
- कालावधी: १० वर्षे (१२० महिने)
- एकूण गुंतवणूक: ₹१,२०,०००
- अपेक्षित परतावा: १२% (वार्षिक)
- अनुमानित रक्कम: ₹२,३२,३३९
इथे तुम्ही १० वर्षांत १.२ लाख रुपये गुंतवता आणि तुम्हाला अंदाजे २.३२ लाख रुपये मिळतात. परतावा चांगला आहे, पण योग्य वेळी केलेल्या एकरकमी गुंतवणुकीपेक्षा कमी.
(टीप: हा परतावा शेअर बाजारातील स्थितीनुसार कमी-जास्त होऊ शकतो. १२% हा केवळ एक अंदाज आहे.)
३. बाजारातील चढ-उतार: SIP साठी 'वरदान' की Lumpsum साठी 'खतरा'?
शेअर बाजार म्हणजे चढ-उतार हे आलेच. मग या अस्थिरतेचा कोणाला फायदा होतो?
- SIP साठी वरदान: बाजारातील चढ-उतार हे SIP गुंतवणूकदारांसाठी एक वरदान आहे. याला 'रूपी कॉस्ट ॲव्हरेजिंग' (Rupee Cost Averaging) म्हणतात. सोप्या भाषेत सांगायचं तर, जेव्हा बाजार खाली येतो, तेव्हा तुमच्या तेवढ्याच रकमेत जास्त युनिट्स खरेदी केले जातात. आणि बाजार वर गेल्यावर कमी. यामुळे तुमची खरेदीची सरासरी किंमत कमी होते आणि दीर्घकाळात धोका १५-२०% पर्यंत कमी होतो.
- Lumpsum साठी धोका: एकरकमी गुंतवणुकीसाठी बाजारातील अस्थिरता धोकादायक ठरू शकते. समजा तुम्ही बाजाराच्या उच्चांकावर (All-Time High) सर्व पैसे गुंतवले आणि त्यानंतर बाजारात मोठी घसरण झाली, तर तुम्हाला मोठे नुकसान होऊ शकते.
४. एक मोठं मिथक: लाँग टर्ममध्ये नेहमी SIP जिंकते का?
"दीर्घकाळात SIP नेहमीच एकरकमी गुंतवणुकीपेक्षा जास्त परतावा देते" हे एक मोठे मिथक (Myth) आहे. सत्य थोडे वेगळे आहे.
आकडेवारी सांगते की, १० ते १५ वर्षांसारख्या दीर्घ कालावधीत, योग्य वेळी केलेली एकरकमी गुंतवणूक अनेकदा SIP पेक्षा जास्त परतावा देते. याचे कारण सोपे आहे - तुमची संपूर्ण मोठी रक्कम जास्त काळासाठी बाजारात गुंतलेली राहते आणि तिला चक्रवाढीचा पूर्ण फायदा मिळतो. उदाहरणार्थ, BSE सेन्सेक्सचा डेटा पाहिल्यास, १० वर्षांचा एकरकमी गुंतवणुकीवरील सरासरी परतावा १२-१४% राहिला आहे, तर त्याच काळात SIP चा परतावा १०-१२% राहिला आहे.
फरक फक्त एवढाच आहे की, SIP धोका कमी करते, तर Lumpsum मध्ये परताव्याची शक्यता जास्त असली तरी धोकाही जास्त असतो.
५. तुमची दर महिन्याला बचत होते? मग Lumpsum तुमच्यासाठी आहे का?
जर तुम्ही नोकरदार असाल आणि दर महिन्याला तुमच्या पगारातून काही रक्कम वाचवत असाल, तर तुमच्यासाठी कोणता पर्याय योग्य आहे?
तज्ज्ञांच्या मते, अशा परिस्थितीत SIP हा सर्वात सोपा आणि प्रभावी मार्ग आहे. यामुळे तुमच्या बचतीला योग्य दिशा मिळते आणि बाजारातील जोखमीची सरासरी काढली जाते. एकरकमी गुंतवणूक तेव्हाच योग्य आहे, जेव्हा तुमच्याकडे अचानक मोठी रक्कम येते (उदा. बोनस, वारसा हक्क) आणि तुम्हाला वाटते की बाजार सध्या गुंतवणुकीसाठी योग्य पातळीवर आहे.
थोडक्यात, ५ ते १० वर्षांच्या नियमित गुंतवणुकीसाठी SIP मधून मिळणारा १०-१२% CAGR (चक्रवाढ वार्षिक वाढ दर) हा शिस्तप्रिय गुंतवणूकदारांसाठी एक उत्तम पर्याय आहे.
तर, SIP की Lumpsum? या प्रश्नाचे उत्तर तुमच्या आर्थिक स्थिती, ध्येय आणि जोखीम घेण्याच्या क्षमतेवर अवलंबून आहे. जर तुम्ही शिस्तबद्ध गुंतवणूकदार असाल आणि धोका कमी पत्करू इच्छित असाल, तर डोळे झाकून SIP सुरू करा. पण जर तुमच्याकडे मोठी रक्कम असेल आणि बाजाराची थोडी समज असेल, तर योग्य संधी साधून एकरकमी गुंतवणूक तुम्हाला करोडपती बनवू शकते!
0 टिप्पण्या