आजकाल अनेकजण ड्युअल-सिम फोन वापरतात. यात एक सिम मुख्य वापरासाठी, तर दुसरे केवळ कॉल्स घेण्यासाठी किंवा जुना नंबर चालू राहावा म्हणून ठेवले जाते. अनेकदा या दुसऱ्या सिममध्ये महिनोनमहिने रिचार्ज केला जात नाही. पण तुम्हाला माहित आहे का, की तुमच्या या छोट्याशा चुकीमुळे तुम्ही तुमचा महत्त्वाचा नंबर कायमचा गमावू शकता?
भारतीय दूरसंचार नियामक प्राधिकरण (TRAI) ने याबाबत स्पष्ट नियम बनवले आहेत. या नियमांनुसार, ठराविक वेळेपर्यंत रिचार्ज न केल्यास टेलिकॉम कंपन्या तुमचा नंबर बंद करून तो दुसऱ्या ग्राहकाला विकू शकतात. नुकतेच, प्रसिद्ध क्रिकेटपटू रजत पाटीदार यांच्या बाबतीतही असेच घडले. त्यांचा जुना नंबर रिचार्ज न केल्याने बंद झाला आणि दुसऱ्या व्यक्तीला देण्यात आला. त्यानंतर त्या व्यक्तीला विराट कोहली आणि एबी डिव्हिलियर्ससारख्या दिग्गजांचे फोन येऊ लागले, ज्यामुळे हे प्रकरण चर्चेत आले.
चला तर, सविस्तर जाणून घेऊया की सिम कार्ड बंद होण्याचे नियम काय आहेत आणि तुम्ही तुमचा नंबर सुरक्षित कसा ठेवू शकता.
काय आहे TRAI चा नियम? (TRAI's SIM Deactivation Rule)
TRAI च्या नियमांनुसार, प्रत्येक वापरकर्त्याला रिचार्ज संपल्यानंतरही काही काळासाठी सिम चालू ठेवण्याची मुभा दिली जाते. याला 'ग्रेस पिरियड' म्हणतात. मात्र, हा ग्रेस पिरियड संपल्यानंतरही तुम्ही रिचार्ज न केल्यास, कंपन्या आधी तुमची आऊटगोइंग आणि नंतर इनकमिंग सेवा बंद करतात. यानंतरही रिचार्ज न झाल्यास, नंबर पूर्णपणे बंद (Deactivate) केला जातो.
विविध कंपन्यांची मुदत:
- एअरटेल (Airtel) आणि जिओ (Jio): या कंपन्या साधारणपणे ९० दिवसांची मुदत देतात. रिचार्ज संपल्यानंतर काही दिवसांतच आऊटगोइंग बंद होते आणि त्यानंतर इनकमिंग सेवाही थांबते. ९० दिवसांत रिचार्ज न केल्यास नंबर बंद होऊ शकतो. एअरटेल १५ दिवसांचा अतिरिक्त ग्रेस पिरियड देते, पण त्यानंतरही निष्क्रिय राहिल्यास नंबर कायमचा बंद होतो.
- वोडाफोन-आयडिया (Vi): Vi ची पॉलिसी देखील एअरटेल आणि जिओ प्रमाणेच आहे. ९० दिवसांच्या निष्क्रियतेनंतर नंबर बंद करून दुसऱ्याला दिला जाऊ शकतो.
- बीएसएनएल (BSNL): सरकारी टेलिकॉम कंपनी BSNL आपल्या ग्राहकांना सर्वात जास्त, तब्बल १८० दिवसांची मुदत देते. त्यामुळे जे लोक फक्त नंबर चालू ठेवू इच्छितात, त्यांच्यासाठी BSNL एक चांगला पर्याय ठरू शकतो.
नंबर बंद झाल्यास काय होते?
एकदा तुमचा नंबर बंद झाल्यावर तो पुन्हा त्याच ग्राहकाला मिळेल याची कोणतीही शाश्वती नसते. टेलिकॉम कंपन्या हा नंबर ९० दिवसांनंतर रिसायकल करून नवीन ग्राहकांना विकू शकतात. यामुळे:
- संपर्क तुटतात: तुमचे सर्व जुने कॉन्टॅक्ट्स, मित्र आणि नातेवाईक तुमच्याशी संपर्क साधू शकत नाहीत.
- डिजिटल ओळख धोक्यात: तुमचा मोबाईल नंबर बँक खाती, आधार कार्ड, युपीआय (UPI) आणि व्हॉट्सअॅप (WhatsApp) सारख्या महत्त्वाच्या सेवांशी जोडलेला असतो. नंबर दुसऱ्याला मिळाल्यास तुमच्या गोपनीयतेला आणि सुरक्षिततेला मोठा धोका निर्माण होऊ शकतो.
- व्हॉट्सअॅपचे काय होते?: तुमचा सिम बंद झाल्यावरही काही काळ वाय-फायवर व्हॉट्सअॅप चालू राहते. पण जेव्हा नवीन ग्राहक तो नंबर वापरून व्हॉट्सअॅप रजिस्टर करतो, तेव्हा तुमच्या फोनमधून ते अकाऊंट आपोआप लॉगआऊट होते आणि त्याचा ताबा नवीन वापरकर्त्याकडे जातो.
नंबर अँक्टिव ठेवण्यासाठी काय कराल? (How to Keep SIM Active)
जर तुम्हाला तुमचा दुसरा नंबर जास्त वापरायचा नसेल, पण तो चालू ठेवायचा असेल, तर महागड्या रिचार्जची गरज नाही. तुम्ही प्रत्येक कंपनीच्या सर्वात कमी किमतीच्या 'व्हॅलिडिटी रिचार्ज' (Validity Recharge) किंवा 'स्मार्ट रिचार्ज' (Smart Recharge) ने नंबर अॅक्टिव्ह ठेवू शकता.
- एअरटेल, जिओ आणि Vi चे स्वस्त प्लॅन्स: या कंपन्या साधारणपणे ₹१५५ ते ₹१९९ च्या आसपास किमान रिचार्ज प्लॅन ऑफर करतात, ज्यात २८ दिवसांची व्हॅलिडिटी आणि काही प्रमाणात डेटा व कॉलिंग सुविधा मिळते. फक्त व्हॅलिडिटी वाढवण्यासाठी यापेक्षाही स्वस्त 'स्मार्ट रिचार्ज' उपलब्ध असू शकतात, जे तुम्ही कंपनीच्या ॲपवर तपासू शकता.
- BSNL चे किफायतशीर प्लॅन्स: BSNL मध्ये तुम्हाला कमी खर्चात जास्त व्हॅलिडिटी देणारे प्लॅन्स मिळतात. काही प्लॅन्स ३० ते ७० दिवसांची व्हॅलिडिटी देतात, ज्यामुळे तुमचा खर्च वाचतो.
परदेशात असाल तर काय कराल?
जर तुम्ही परदेशात असाल आणि भारतीय नंबर चालू ठेवायचा असेल, तर आंतरराष्ट्रीय रोमिंग प्लॅन सक्रिय करणे हा एक मार्ग आहे. पण हा खर्चिक पर्याय आहे. त्याऐवजी, तुम्ही कुटुंबातील किंवा मित्रांना दर दोन-तीन महिन्यांनी एक छोटा व्हॅलिडिटी रिचार्ज करण्यास सांगू शकता, जेणेकरून नंबर बंद होणार नाही.
तुमचा दुसरा सिमकार्ड केवळ इनकमिंग कॉलसाठी असला तरी, तो तुमच्या डिजिटल ओळखीचा एक महत्त्वाचा भाग आहे. रजत पाटीदार यांच्या उदाहरणावरून हे स्पष्ट होते की, नंबर बंद झाल्यावर तो परत मिळवणे किती अवघड असू शकते. त्यामुळे, TRAI च्या नियमांकडे दुर्लक्ष न करता, वेळोवेळी किमान रकमेचा रिचार्ज करून आपला नंबर सुरक्षित ठेवा आणि भविष्यातील त्रास टाळा.
0 टिप्पण्या