Pradhan Mantri Matru Vandana Yojana (PMMVY 2.0): आई होणं हा प्रत्येक स्त्रीच्या आयुष्यातला एक अनमोल आणि तितकाच आव्हानात्मक क्षण असतो. या प्रवासात तिला शारीरिक, मानसिक आणि अनेकदा आर्थिक अडचणींनाही सामोरं जावं लागतं. याच गोष्टीचा विचार करून केंद्र सरकारने 'प्रधानमंत्री मातृवंदना योजना' आणली आहे. या योजनेतून गरोदर आणि स्तनदा मातांना थेट आर्थिक मदत दिली जात आहे. चला तर मग, या योजनेबद्दल सगळं काही सोप्या भाषेत जाणून घेऊया.
काय आहे ही 'मातृवंदना' योजना?
गरोदरपणात आणि बाळंतपणानंतर आई आणि बाळाला योग्य पोषण मिळावं, त्यांचं आरोग्य सुधारावं आणि कुपोषणाची समस्या दूर व्हावी, हा या योजनेचा मुख्य उद्देश आहे. विशेषतः आर्थिकदृष्ट्या गरीब कुटुंबातील महिलांना या काळात मोठा आधार मिळतो. सरकारने या योजनेअंतर्गत आतापर्यंत तब्बल 93 कोटी 50 लाख 21 हजार रुपयांहून अधिक निधी वाटप केला असून, 2,82,239 महिलांनी याचा थेट लाभ घेतला आहे.
कुणाला मिळणार योजनेचा लाभ? (Eligibility Criteria)
या योजनेचा लाभ घेण्यासाठी काही सोप्या अटी आहेत. तुम्ही खालीलपैकी कोणत्याही एका गटात बसत असाल तर तुम्ही अर्ज करू शकता:
- वार्षिक उत्पन्न: तुमच्या संपूर्ण कुटुंबाचे वार्षिक उत्पन्न 8 लाख रुपयांपेक्षा कमी असावे.
- जात प्रवर्ग: अनुसूचित जाती (SC) किंवा अनुसूचित जमाती (ST) प्रवर्गातील महिला.
- दिव्यांग महिला: 40% किंवा त्याहून अधिक दिव्यांगत्व असलेल्या महिला.
- BPL कार्डधारक: दारिद्र्यरेषेखालील (Below Poverty Line) शिधापत्रिकाधारक.
- आयुष्मान भारत लाभार्थी: प्रधानमंत्री जन आरोग्य योजनेच्या (PM-JAY) लाभार्थी.
इतर लाभार्थी:
- ई-श्रम कार्डधारक महिला.
- किसान सन्मान निधी योजनेच्या लाभार्थी महिला शेतकरी.
- मनरेगा (MGNREGA) जॉब कार्डधारक.
- गरोदर आणि स्तनपान करणाऱ्या अंगणवाडी सेविका, मदतनीस किंवा आशा कार्यकर्त्या.
महत्वाचे: पगारी प्रसूती रजा (Paid Maternity Leave) घेणाऱ्या नोकरदार महिलांना या योजनेचा लाभ मिळणार नाही.
किती आणि कशी मिळणार आर्थिक मदत?
सगळ्यात महत्त्वाचा प्रश्न! ही मदत तुम्हाला Direct Bank Transfer (DBT) द्वारे थेट तुमच्या बँक खात्यात मिळणार आहे.
- पहिल्यांदा आई होणाऱ्यांसाठी: पहिल्या बाळाच्या जन्मानंतर तुम्हाला ₹5000 रुपयांची आर्थिक मदत दोन हप्त्यांमध्ये मिळेल.
- दुसऱ्यांदा आई होताना 'लक्ष्मी' आली तर...: जर तुम्हाला दुसऱ्या खेपेस मुलगी झाली, तर सरकार तुम्हाला ₹6000 देणार आहे. ही रक्कम तुम्हाला एकाच हप्त्यात मिळेल.
अर्ज कुठे आणि कसा करायचा?
ही प्रक्रिया अतिशय सोपी आहे. पूर्वी ही योजना ऑनलाईन होती, पण आता तुम्हाला तुमच्या जवळच्या अंगणवाडी केंद्रात जाऊन अर्ज करायचा आहे. तिथे तुम्हाला अंगणवाडी सेविका किंवा मदतनीस सर्व माहिती देऊन अर्ज भरण्यासाठी मदत करतील.
आवश्यक कागदपत्रे (Required Documents):
अर्ज करताना खालील कागदपत्रे सोबत ठेवा:
- लाभार्थी महिलेचे आधार कार्ड आणि त्याची एक झेरॉक्स प्रत.
- आई आणि बाळाच्या संरक्षणाचे कार्ड (MCP Card).
- गरोदरपणाची नोंदणी असलेला RCH पोर्टलवरील नोंदणी क्रमांक.
- लाभार्थी महिलेचा स्वतःचा किंवा कुटुंबातील सदस्याचा मोबाईल नंबर.
- बँक पासबुक: तुमचे स्वतःचे बँक खाते असणे अत्यावश्यक आहे आणि ते तुमच्या ऍक्टिव्ह मोबाईल नंबरशी लिंक केलेले असावे.
पैसे कधी मिळणार?
सरकारने यासाठी काही नियम ठरवले आहेत:
- पहिल्या बाळासाठी: तुमच्या शेवटच्या मासिक पाळीच्या तारखेपासून ५७० दिवसांच्या आत तुम्ही अर्ज करून लाभ घेऊ शकता.
- दुसऱ्या मुलीसाठी: मुलीच्या जन्मानंतर २७० दिवसांच्या आत सर्व अटी पूर्ण करून तुम्ही अर्ज करू शकता.
थोडक्यात, ही योजना प्रत्येक गरजू आईसाठी एक मोठा आधार आहे. तुमच्या आजूबाजूला, नात्यात किंवा मित्र-मैत्रिणींमध्ये कोणी गरजू गरोदर महिला असेल, तर त्यांना या योजनेबद्दल नक्की सांगा आणि हा लेख त्यांच्यापर्यंत पोहोचवा. एका शेअरमुळे कोणालातरी मोठी मदत मिळू शकते!
0 टिप्पण्या