WhatsApp वापरताय? सावधान! या एका चुकीमुळे तुमचे बँक अकाऊंट होऊ शकते रिकामे

तुम्हीही करोडो भारतीयांप्रमाणे व्हॉट्सॲप (WhatsApp) वापरत असाल, तर ही बातमी तुमच्यासाठी आहे. एक छोटासा निष्काळजीपणा तुम्हाला महागात पडू शकतो. सायबर गुन्हेगार (Cyber Criminals) आता पूर्वीपेक्षा जास्त हुशार झाले आहेत आणि ते तुम्हाला जाळ्यात ओढण्यासाठी रोज नवीन युक्त्या शोधत आहेत. गेल्या काही महिन्यांत व्हॉट्सॲपवरून होणाऱ्या फसवणुकीच्या (WhatsApp Scams) घटनांमध्ये मोठी वाढ झाली असून, अनेकजण आपली कष्टाची कमाई गमावत आहेत.

विचार करा, एका सामान्य नोकरीच्या आमिषाने किंवा आकर्षक लॉटरीच्या मेसेजने तुमचे बँक खाते रिकामे झाले तर? मुंबईतील एका महिलेसोबत नुकताच असा प्रकार घडला. शेअर बाजारात मोठ्या नफ्याचे आमिष दाखवून सायबर चोरांनी तिला तब्बल २७ लाख रुपयांना गंडवले. हे सर्व घडले एका व्हॉट्सॲप ग्रुपमुळे!

सायबर गुन्हेगार केवळ पैसेच लुटत नाहीत, तर तुमची वैयक्तिक माहिती चोरून तुम्हाला मानसिक आणि भावनिक त्रासही देतात. त्यामुळे, हे व्हॉट्सॲप स्कॅमर्स नेमके कोण आहेत, ते कसे काम करतात आणि सर्वात महत्त्वाचे म्हणजे त्यांच्यापासून स्वतःचा बचाव कसा करायचा, हे समजून घेणे अत्यंत आवश्यक आहे.

WhatsApp Group Join Now

Telegram Group Join Now

Instagram Group Join Now

प्रश्न १: हे स्कॅमर्स कोण आहेत आणि ते काय करतात?

स्कॅमर्स म्हणजे ऑनलाइन चोर, जे तुमची फसवणूक करण्यासाठी व्हॉट्सॲपसारख्या लोकप्रिय प्लॅटफॉर्मचा वापर करतात. त्यांचा मुख्य उद्देश तुमची वैयक्तिक माहिती (Personal Information) जसे की पासवर्ड, बँक डिटेल्स चोरणे किंवा तुम्हाला भावनिक जाळ्यात अडकवून थेट पैसे उकळणे हा असतो. यासाठी ते बनावट मेसेज, आकर्षक ऑफर्स आणि अनोळखी नंबरवरून कॉल किंवा व्हिडिओ कॉलचा वापर करतात.

प्रश्न २: फसवणुकीचे चक्रव्यूह: स्कॅमर्स कोणते मार्ग वापरतात?

सायबर गुन्हेगार नेहमीच एक पाऊल पुढे असतात आणि फसवणुकीसाठी नवनवीन पद्धती वापरतात. सध्या व्हॉट्सॲपवर काही घोटाळे खूप वेगाने पसरत आहेत:

• नोकरीचा बनावट सापळा (Fake Job Offer Scam): 'घरी बसून रोज हजारो रुपये कमवा' किंवा 'मोठ्या कंपनीत नोकरीची संधी' अशा आशयाचे मेसेज येतात. नोंदणी शुल्क (Registration Fee) किंवा प्रशिक्षणाच्या नावाखाली तुमच्याकडून पैसे उकळले जातात आणि नंतर हे ठग गायब होतात.
• 'पिंक व्हॉट्सॲप'चा धोका (Pink WhatsApp Scam): 'तुमचे व्हॉट्सॲप गुलाबी रंगात बदला आणि नवीन फीचर्स मिळवा' असा मेसेज एका लिंकसोबत येतो. ही एक फिशिंग लिंक (Phishing Link) असते. यावर क्लिक करताच तुमचा फोन हॅक होऊ शकतो आणि तुमची सर्व माहिती चोरांपर्यंत पोहोचते. लक्षात ठेवा, व्हॉट्सॲपचे अधिकृतपणे कोणतेही 'पिंक' व्हर्जन नाही.
• OTP घोटाळा - एक पाऊल आणि अकाऊंट हॅक: "तुमच्या नंबरवर चुकून एक OTP आला आहे, कृपया तो फॉरवर्ड करा," असा मेसेज तुम्हाला येऊ शकतो. तुम्ही OTP शेअर करताच, स्कॅमर तुमच्या व्हॉट्सॲप अकाऊंटचा ताबा घेतो.
• व्हिडिओ कॉल ब्लॅकमेलिंग (Video Call Blackmailing): अनोळखी नंबरवरून व्हिडिओ कॉल येतो आणि काही क्षणातच तो कट केला जातो. त्यानंतर, तुमचा मॉर्फ केलेला (Morph) अश्लील व्हिडिओ तयार करून तो तुमच्या मित्रांना आणि नातेवाईकांना पाठवण्याची धमकी देऊन पैशांची मागणी केली जाते.
•  लॉटरी आणि बक्षिसांचे आमिष: 'तुम्ही २५ लाखांची लॉटरी जिंकली आहे' किंवा 'तुम्हाला एक महागडा मोबाईल बक्षीस लागला आहे' असे मेसेज येतात. बक्षीस मिळवण्यासाठी ते तुमच्याकडून टॅक्स किंवा प्रोसेसिंग फीच्या नावाखाली पैसे मागतात.
• नातेवाईक किंवा मित्राचे बनावट अकाऊंट: सायबर चोर तुमच्या एखाद्या मित्राचा किंवा नातेवाईकाचा फोटो आणि नाव वापरून नवीन अकाऊंट तयार करतात आणि 'मी अडचणीत आहे, तातडीने पैसे पाठव' असा मेसेज करतात.

Xiaomi घेऊन आलाय तुमच्या घराच्या सुरक्षेसाठी 9x झूमवाला CCTV कॅमेरा किंमत ऐकून व्हाल थक्क!

प्रश्न ३: कसे वाचाल या सायबर चोरांपासून? 'सेफ्टी मंत्र' लक्षात ठेवा

थोड्याशा सावधगिरीने तुम्ही या सायबर चोरांना सहज हरवू शकता. खालील गोष्टी नेहमी लक्षात ठेवा:

• OTP म्हणजे लक्ष्मीचा पासवर्ड: तुमचा OTP (One-Time Password) कधीही कोणासोबत शेअर करू नका, अगदी तुमच्या जवळच्या मित्रांसोबत किंवा कुटुंबातील सदस्यांसोबतही नाही.
• अनोळखी लिंकला 'नो एंट्री': अनोळखी नंबरवरून आलेल्या कोणत्याही लिंकवर क्लिक करू नका, मग त्यावर कितीही आकर्षक ऑफर का असेना.
•  सुरक्षेचे 'टू-स्टेप व्हेरिफिकेशन' कवच: व्हॉट्सॲपमध्ये ताबडतोब 'टू-स्टेप व्हेरिफिकेशन' (Two-Step Verification) चालू करा. यामुळे तुमच्या अकाऊंटला अतिरिक्त सुरक्षा मिळेल.
•  पैसे पाठवण्यापूर्वी खात्री करा: जर कोणी व्हॉट्सॲपवर तातडीने पैशांची मागणी करत असेल, तर त्याला थेट कॉल करून खात्री करा.
•  ब्लॉक आणि रिपोर्ट करा: कोणताही संशयास्पद मेसेज किंवा कॉल आल्यास, त्या नंबरला त्वरित ब्लॉक (Block) करा आणि व्हॉट्सॲपवर रिपोर्ट (Report) करा.
• अनोळखी ग्रुप्सना रामराम: कोणत्याही अनोळखी व्हॉट्सॲप ग्रुपमध्ये ॲड होणे टाळा.

प्रश्न ४: फसवणूक झाल्यास काय करावे?

जर तुम्ही चुकून एखाद्या स्कॅमरच्या जाळ्यात अडकलात किंवा तुमची माहिती शेअर केली, तर घाबरून जाऊ नका. त्वरित खालील पावले उचला:

• तात्काळ संपर्क तोडा: त्या व्यक्तीला व्हॉट्सॲपवर त्वरित ब्लॉक आणि रिपोर्ट करा.
•  सायबर पोलिसांना कळवा: राष्ट्रीय सायबर क्राईम हेल्पलाइन क्रमांक १९३० वर त्वरित कॉल करा किंवा www.cybercrime.gov.in या वेबसाइटवर तक्रार नोंदवा. तुम्ही जितक्या लवकर तक्रार कराल, तितके पैसे परत मिळण्याची शक्यता जास्त असते.
• बँकेला सूचित करा: जर तुम्ही पैसे पाठवले असतील, तर तुमच्या बँकेला त्वरित कळवून ते व्यवहार थांबवण्याची विनंती करा.
• अकाऊंट सुरक्षित करा: जर OTP शेअर केला असेल, तर तुमचे व्हॉट्सॲप अकाऊंट लगेच रिसेट करा आणि टू-स्टेप व्हेरिफिकेशन चालू करा.

शेवटी, एक गोष्ट लक्षात ठेवा - कोणतीही कंपनी किंवा बँक व्हॉट्सॲपवर तुमची वैयक्तिक माहिती किंवा OTP विचारत नाही. त्यामुळे, डिजिटल जगात वावरताना डोळे आणि कान उघडे ठेवा, सतर्क राहा आणि सुरक्षित राहा!